Reflectie als sleutel voor herstel

'Al ruim 30 jaar werkte ik met veel plezier als cardioloog. Op een gegeven moment verstoorden achtereenvolgens rugklachten, hoofdpijn en maagpijn mijn werkplezier. Tijd voor een bezoek aan de huisarts. Toen die benoemde dat mijn klachten misschien niet lichamelijk waren, daagde er iets bij me. Op dat moment besefte ik dat zij wel eens meer gelijk kon hebben dan mij lief was. Ik had het tot dan toe ontkend, mijn hoofd in het zand gestoken. Maar mijn energie was bijna op en ik liep op mijn laatste reserves.’

Schok

‘Het voelde als een nederlaag om me ziek te moeten melden. Het was echt een schok voor me. Ik had het niet zien aankomen, ondanks dat ik al een tijd op mijn tandvlees liep. In een paar jaar tijd overleden allebei mijn ouders en twee vriendinnen. Tijd om te rouwen nam ik niet. Ik schoof mijn gevoel aan de kant en werkte gewoon door. Het paste niet bij mij om het werk te laten liggen. Ik streefde naar perfectie. Dat vroeg ik van anderen, maar meer nog van mijzelf.’

Volhouden

‘In de periode voordat ik naar de huisarts ging, vond ik het steeds moeilijker om te ontspannen. Het weekend had ik nodig om bij te komen. Op een gegeven moment was dat niet genoeg. Ik kreeg geen rust meer in mijn hoofd. In de maatschap gaf ik aan dat ik aan mijn grenzen kwam. De maatschap was volop in verandering en fusie en kon mij niet bieden wat ik het meest nodig had: rust en reflectie. In de loop van mijn loopbaan heb ik de sfeer in het ziekenhuis zien veranderen. Alles moest zakelijker, zowel naar patiënten als naar collega’s. Ik heb geprobeerd dat zo goed en zo lang mogelijk vol te houden.’

Dokterscultuur

‘Perikelen die het gevolg waren van allerlei veranderingen in het ziekenhuis en de maatschap begonnen hun tol te eisen. Ik voelde me onvoldoende gehoord, niet serieus genomen. Ik had het heel fijn gevonden als we als groep meer tijd hadden genomen voor reflectie. Over medische onderwerpen konden we prima praten. Maar communicatie over de inrichting van de samenwerking vereist dat je ook je zwakten durft te benoemen. Daar zijn medisch specialisten - tot nog toe meestal mannen – vaak gewoon niet goed in. We hebben dat onvoldoende geleerd.’

Werken om niet te breken

‘Iedereen was verbaasd dat ik uitviel. Ook ik. Mijn man had het wel zien aankomen. Hij zag mijn veerkracht afnemen en merkte dat ik geen energie meer had voor leuke dingen. Dat zei hij ook, maar dat drong niet tot me door. Alles draaide om het werk. Ik vergelijk het weleens met een kind dat moe is en gaat rondrennen om maar niet in slaap te vallen. Zo ging ik steeds harder werken om maar niet te breken. Dat hielp natuurlijk niet. Ik kon me niet meer ontspannen, sliep steeds slechter, werd steeds meer vermoeid, deed geen leuke dingen meer. Zo trek je jezelf de put in.’

Coaching

‘Toen ik niet meer kon werken, kwam ik in contact met Movir. Daar vond ik begrip voor mijn situatie. Mijn re-integratiebegeleider keek wat hij voor me kon doen. Ik had een coach nodig om mijn rol in de maatschap weer op poten te krijgen. Movir bracht me in contact met de Academie voor Medisch Specialisten. Op hun website zocht ik naar een coach die me het meest aansprak. Dat was Cees. Ik was aan de grenzen van mijn kunnen geraakt, moest herstellen en vervolgens re-integreren in de maatschap. Met dat doel voor ogen gingen we aan de slag.’

Bewust ontspannen

‘Cees heeft me allereerst tools aangereikt die me helpen om bewust te ontspannen. De gedachten die in mij opkomen, hoeven me niet van de wijs te brengen. Ik ben geen schatbewaarder van alles wat in mij opkomt. Gedachten komen en gaan. Dat heet “mindfulness”. Ik ben wetenschappelijk opgeleid en dacht altijd dat dat niks voor mij was. Eerder had ik al eens yoga geprobeerd. Daar lag ik tijdens de lessen na te denken over wat ik nog allemaal moest doen. In het begin had ik dat bij mindfulness ook. Maar na wat training heb ik beter leren loslaten en dat heeft mij geholpen beter in mijn vel te zitten.’

Wees wijs, helder en constructief

‘Met Cees kwam ik tot de conclusie dat ik de situatie in de maatschap niet zou kunnen veranderen. We zijn toen gaan kijken naar hoe ik mezelf makkelijker kan bewegen in situaties die ik niet kan veranderen. Cees hield me een spiegel voor en leerde me om wijs, helder en constructief te zijn. Een grote valkuil voor mij was dat ik alles perfect wilde doen. Van Cees heb ik geleerd om dingen los te laten. Ik observeerde meer en speelde minder direct op de bal. Dat betekent niet dat ik minder betrokken werd, maar dat ik vaker de zinloze confrontaties mijdde. Ik dacht constructief mee en ging niet meer voor mijn gelijk, maar voor mijn geluk. Verder probeer ik sindsdien zo helder mogelijk te communiceren over wat ik wel en niet kan en wil.’

Verlies

‘Tijdens het coachingsproces was er ook aandacht voor verlies en rouw. In de eerste plaats draaide dat om het verlies van dierbaren. Maar ook het loslaten van bepaalde dingen in mijn werk kwam daarbij aan bod. Ik leerde om afstand te nemen van processen in de maatschap die ik niet kon veranderen. Daarnaast liet ik ook taken los die me erg aan het hart gingen.’

Weer werken

‘Na een paar maanden kreeg ik weer zin om te werken. Dat was voor mij het signaal dat ik weer wat kon gaan doen. Onder begeleiding van de arbeidsdeskundige van Movir en van Cees heb ik dat langzaam opgebouwd. We hebben een plan gemaakt hoe we dat zouden doen en dat gecommuniceerd met de maatschap. Dat was nodig, want daar ging men er al snel vanuit dat ik weer de oude was. Aan de buitenkant was niet zo goed zichtbaar hoe kwetsbaar ik me nog voelde. Cees was aanwezig en heeft me geholpen bij een aantal gesprekken die ik met mijn maten heb gevoerd. Hij was op de achtergrond en stelde soms een verhelderende vraag. In die fase van re-integratie was ik nog niet sterk genoeg om dat in mijn eentje aan te durven.’

Werkplezier

'Nadat ik weer volledig hersteld was, besloot ik minder te gaan werken en minder diensten te draaien. Zo kon ik wat ik deed meer in eigen tempo doen en hield ik genoeg tijd over voor ontspanning. In mijn werk richtte ik me op de zorg voor patiënten en vakinhoudelijke onderwerpen. Want ik wilde wel gewoon medisch inhoudelijk goed blijven. Daaruit putte ik mijn plezier. Dat was zowel mijn valkuil als mijn kracht. Johan Cruijff zei het al: "Elk nadeel heb zijn voordeel.”’