“Als iemand uitvalt, dan raakt dat het hele gezin”

“Ik ben van nature nieuwsgierig. Maar toen moest ik vooral nieuwsgierig worden naar mezelf. Het leven bestaat uit vallen en opstaan. Daarom moet je goed naar jezelf luisteren.” Esther glimlacht, want dat luisteren naar jezelf, dat heeft ze moeten leren. Dat leerproces kwam in een stroomversnelling toen Hans, haar man en ondernemer, uitviel. “Ik zag dat hij onredelijker werd en over kleine dingen uit de bocht vloog. Maar hij wilde er zelf niets van weten.”

Als partner stond ze machteloos, vertelt Esther. “Hij zat vol in de ontkenning.” Toen hij weer klaagde over vermoeidheid, waagde ze het erop. Ze appte voorzichtig maar duidelijk: Het lijkt erop dat je lijf moet herstellen van stress en overmatige overbelasting. Ik weet niet of jij jezelf daarin herkent? “Toen viel eindelijk het kwartje.

Eerste stap
Twee dagen later zat hij bij de huisarts en meldde hij zich bij zijn arbeidsongeschiktheidsverzekeraar Movir voor preventieve hulp.” Dat was het begin van zijn herstel; eindelijk zag hij wat zij al langer wist. “Eerst voelde ik rust. Maar tegelijkertijd wist ik: dit wordt een proces. Toegeven is een eerste stap, maar dan pas zou hij gaan voelen hoe diep het echt zit.”

Ze lacht, kort, berustend. “Ik zei nog tegen mezelf: je moet opletten dat je er niet zelf aan onderdoorgaat.” En toch is dat wat er uiteindelijk gebeurde.

Naast haar baan als erfgoedbouwkundige, twee jonge kinderen en de zorg voor Hans bleef Esther doorgaan. “Ik stond in overlevingsstand. Mijn brein werkte van ons twee het best, dus ik moest aan de bak. Ik dacht: ik moet gewoon doen wat nodig is en daarbij Hans zoveel mogelijk ontzien. Maar ik vergat mezelf. Ik wist niet meer wat goed was voor mij.”

Duizend-en-een gedachten
Een jaar later, toen haar man langzaam opkrabbelde, ging Esther na de zomervakantie naar haar werk. “Ik kwam op mijn werk, startte mijn laptop op maar mijn hoofd zei: nee. De laatjes gingen niet meer open. Binnen twee uur zat ik in de auto terug naar huis. Er speelden duizend-en-een gedachten in mijn hoofd. Maar de belangrijkste keerde steeds terug: nu is het me tóch overkomen.”

“Plotseling was ik de lichtgeraakte,” zegt Esther. “Ik kon niet goed meer nadenken. En fysiek was ik moe, heel moe.” Ze besloot meteen dat ze hulp nodig had. Ze had van dichtbij gezien hoe de coach die Hans via Movir kreeg stap voor stap zijn balans liet terugvinden. Dat maakte haar nieuwsgierig. “Ik ben natuurlijk zelf geen ondernemer en dus niet verzekerd bij Movir, maar gelukkig kon ik zelf regelen dat ik bij diezelfde coach terecht kwam. Gelukkig lukte dat.”

Terugschakelen
De coachingsessies vonden plaats in het bos of op een landgoed. “Daar gingen we langzaam wandelen. Eerst voelde dat onnatuurlijk. Ik was gewend om altijd in de vijfde versnelling te lopen. Maar ik leerde terugschakelen naar de eerste versnelling. Dat was best confronterend: ik merkte hoe ver ik verwijderd was geraakt van mezelf.”

Hazelnootjes als wake-upcall
Eén oefening is haar altijd bijgebleven. “Ze gaf me tien hazelnootjes. Dat was mijn energie voor die dag. De hazelnootjes waren altijd op voor ik bij het einde van de dag was. Dat was mijn wake-upcall. Ik liep mezelf voorbij.”

Terwijl Esther aan haar herstel werkte, veranderde er ook iets tussen haar en Hans. “Op het moment dat het niet goed ging met Hans, waren we elkaar kwijtgeraakt. We waren aan het overleven.” Hans voelde zich schuldig toen het niet goed ging met haar. Esther: “Dat was pijnlijk. Voor hem, maar ook voor mij. Ik was er voor hem maar kon dat niet terugkrijgen.

Relatietherapie
Relatietherapie buiten Movir om heeft ons vooruit geholpen. We leerden eerst te checken of de ander openstond voor wat je wilde zeggen.” Soms reden ze met een steen in hun maag heen en hand in hand terug. “We staan nu meer in verbinding dan ooit. We doen dit samen, zelfs al is het knetterlastig. Leven in plaats van overleven.”

Intussen leerde Esther zichzelf ook beter kennen. Twee diagnoses brachten helderheid: ADHD en autisme. Ze ziet dat niet als beperkingen, maar als een gebruiksaanwijzing voor haarzelf. “Het was ook een soort toestemming om meer naar mijn eigen behoeften te luisteren. Om te zeggen: dit is onderdeel van wie ik ben en dit is wat ik nodig heb.”

“We hebben ons genoeg zorgen gemaakt over elkaar, maar nooit over het financiële plaatje,” vertelt Esther opgelucht. De begeleiding en de uitkering bij mentale klachten zijn maatwerk.  “Movir hield de vinger aan de pols bij Hans. Dat geeft een fijn en veilig gevoel. Anders was het nog ingewikkelder geweest.” 

Wat als dat inkomen er niet was geweest? Esther schudt haar hoofd. “Het is zinloos om zo terug te kijken. Maar dit kan iedereen overkomen. Juist die mentaliteit van ‘gewoon doorgaan, niet zeuren’ – dáár gaat het vaak mis. En je sleept er meer mensen in mee dan alleen jezelf. Als iemand uitvalt, dan raakt dat het hele gezin.”

Gesterkt
Nu, een paar jaar later, voelt ze zich gesterkt door alles wat er is gebeurd. “Het was ook een groeimoment. Hobbels op mijn pad horen erbij. Daar kan ik van leren.”

Zo loopt ze zelf vooruit op de laatste vraag: wat is de belangrijkste les? “Neem jezelf serieus. Ik richtte me te veel op mijn omgeving en was een klassiek braaf meisje. Dat was confronterend om over mezelf te ontdekken. Ik moet toegeven aan mijn behoeften en mezelf niet opzij schuiven. Dat brave meisje speelt niet meer de hoofdrol.”

XTR branded content