Wat doet voeding met je lijf?

Onze voeding is opgebouwd uit verschillende voedingsstoffen: vetten, koolhydraten, voedingsvezels, eiwitten, water, vitamines en mineralen. Deze voedingsstoffen hebben vele verschillende functies in het lichaam. Vetten en koolhydraten worden bijvoorbeeld gebruikt als brandstof (calorieën) om te lopen, maar ook om te groeien of je lichaamstemperatuur op peil te houden.

Ons lichaam kan niet alle voedingsstoffen zelf maken. Dat betekent dat we ze via voeding binnen moeten krijgen. Voorbeelden daarvan zijn bepaalde omega 3 en omega 6 vetzuren en de vitamines en mineralen. Wanneer we daar te weinig van binnenkrijgen, kunnen we klachten krijgen. Bekend is bloedend tandvlees bij een langdurig tekort aan vitamine C (scheurbuik). Van veel voedingsstoffen weten we hoeveel we hier ongeveer van nodig hebben en wanneer het teveel is. Voor die voedingsstoffen hebben de Gezondheidsraad en buitenlandse gezondheidsorganisaties voedingsnormen opgesteld.

Toch is voeding meer dan een pakketje met voedingsstoffen. We zien dat bepaalde voeding invloed heeft op onze gezondheid (positief en negatief), terwijl we niet goed weten welke voedingsstof daarvoor verantwoordelijk is. We weten bijvoorbeeld dat voldoende groente en fruit eten de kans op hart- en vaatziekten en kanker verkleint [1]. Vroeger dachten voedingsdeskundigen en voedingswetenschappers dat bepaalde antioxidanten zoals vitamine C, E en bètacaroteen daarvoor verantwoordelijk waren. Studies laten echter teleurstellende resultaten zien wanneer deze antioxidanten afzonderlijk als supplement werden ingenomen [2]. Zo laten grote onderzoeken vaker relaties zien tussen bepaalde voeding en onze gezondheid, zonder dat we de precieze oorzaak weten.

Op basis van al die grote onderzoeken heeft de Gezondheidsraad de Richtlijnen goede voeding opgesteld [3]. Het voedingscentrum heeft dit vertaalt naar de Schijf van Vijf. Deze keuzes sluiten bovendien beter aan op wat wij in de supermarkt kopen. We kopen geen vitamine C, maar kiwi’s en sinaasappelen. Geen voedingsvezels maar volkoren brood en volkoren pasta en geen omega 3 vetzuren maar zalm en haring.

De gezondheidsraad keek bij het samenstellen van de Richtlijnen naar de Nederlandse top 10 van ziekten. Zo zien we dat:

• Fruit (per 200 gram per dag) het risico op een beroerte met 30% verlaagt
• Het eten van 100-120 gram rood vlees per dag het risico op beroerte, diabetes type 2, darmkanker en lonkanker met 10-20% verhoogt.
• Dagelijks een glas melk (200 ml) het risico op darmkanker met 10% verlaagt.
• Iedere dag een klein handje noten (15 gram) en 90 gram volkoren producten het risico op coronaire hartziekten met 20-25% verlaagt.

Wanneer je de Schijf van vijf volgt eet en drink je gezond, je zorgt daarmee dat je voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt en verkleint jouw risico op chronische ziektes*. Op een gezonde toekomst! 

* Alleen een aantal specifieke groepen hebben aanvulling nodig, zoals zwangere vrouwen.

1. Aune D, Keum N, Giovannucci E, et al. Dietary intake and blood concentrations of antioxidants and the risk of cardiovascular disease, total cancer, and all-cause mortality: a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Am J Clin Nutr. 2018;108(5):1069–1091.
2. Aune D, Giovannucci E, Boffetta P, et al. Fruit and vegetable intake and the risk of cardiovascular disease, total cancer and all-cause mortality-a systematic review and dose-response meta-analysis of prospective studies. Int J Epidemiol. 2017;46(3):1029–1056. 
3. Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. 2015/24.